عمارت جنانی در چند قدمی نابودی

به گزارش پایگاه خبری عصر بازآفرینی به نقل از مهر، دی‌ماه سال گذشته بود که شهرداری همدان ۳ خانه واجد ارزش در محله کبابیان همدان را تخریب کرد و درحالی‌که طی روزهای بعد موجی از انتقادات نسبت به این اقدام شهرداری همدان صورت گرفته بود؛ بدون توجه به انتقادات به ادامه کار پرداخت.

این اتفاق در حالی رخ داد که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی همدان محله کبابیان و تمام عناصر و کالبد پیرامون آن در فهرست آثار ملی ایران ثبت‌شده بود به‌طوری‌که یگانه مرکز محله در همدان به شمار می‌رفت که ثبت آثار ملی بود.

پس‌ازاین اتفاق که گفته می‌شد بدون اطلاع اعضای شورای شهر همدان انجام‌شده؛ رئیس شورای شهر همدان از مردم عذرخواهی کرد و شهردار همدان نیز قول احیای این بافت تاریخی به‌عنوان سالم‌ترین بافت تاریخی همدان را داد.

خبری از احیای بافت تاریخی محله کبابیان همدان نیست

اما آنچه این روزها مشهود است اینکه خبری از احیای بافت تاریخی محله کبابیان همدان نیست و طرحی که قول آن داده‌شده این روزها مانند سایر پروژه‌های عمرانی همدان در سکوت عمرانی بسر می‌برد و با کشیدن دیواری به دور آن روزهای خوش را به انتظار نشسته است.

در این وادی آنچه قابل‌توجه است اینکه خانه‌های «شمسیان»، «بهرامی» و «اخلاص» در محله کبابیان شهر همدان که مربوط به دوره قاجار و پهلوی بودند به‌تازگی اعتبار مرمت آن‌ها تأمین‌شده بود و قرار بود مرمت آن‌ها آغاز شود اما شهردار چنین مجالی را نداد و آن را تخریب کرد.

قصد از بیان موضوع تخریب خانه‌های تاریخی و قدیمی در محله کبابیان همدان و به حال خود رها شدن وضعیت اینکه؛ این روزها بار دیگر تخریب دامن یکی دیگر از آثار و خانه‌های تاریخی همدان را گرفته است.

خانه‌ای که سال گذشته و در پی اقدام عجولانه شهرداری همدان در تخریب ۳ خانه تاریخی؛ رسانه‌ها را حساس کرد و به‌طور ویژه به آن پرداختند و بر مرمت آن قبل از تهدید جدی بنا تأکید کردند.

»عمارت جنانی»، «مسافرخانه آبادان» یا «تبعیدگاه آیت‌الله مدنی» یک بنای تاریخی با بیش از ۸۰ سال عمر است که آن را نمونه‌ خاصی از معماری اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی می‌دانند.

این بنا نخستین بنای ۳ طبقه در شهر همدان بوده که در خیابان شهدا(شورین سابق) شهر همدان قرار دارد و این روزها حال‌وروز خوشی ندارد و تخریب بلای جان آن شده است.

حساسیت در خصوص این بنای تاریخی پس‌ازآنکه ۳ خانه قدیمی در محله کبابیان همدان به‌یک‌باره تخریب شدند دوچندان شد چراکه دوستداران میراث فرهنگی بنای تخریبی بعدی را عمارت جنانی می‌دانستند و بر همین اساس موج جدی برای هدایت مدیران به سمت مرمت این بنا شکل گرفت اما پس از گذشته یکی دو هفته داستان به فراموشی سپرده شد تا اینکه آبان ماه امسال و در پی بارش بارانی که چندان قابل‌توجه نیز نبود ناودان‌های عمارت جنانی مسدود شدند و آب باران به‌جای هدایت به حیاط به زیربنا رفت و دیوار جنانی را تخریب کرد.

البته اوایل امسال نیز به‌یک‌باره توجه مردم و دوستداران میراث فرهنگی به خانه جنانی جلب شد چراکه خبرهایی از برنامه‌ریزی برای تخریب عمدی این برنامه به گوش می‌رسید که این بار نیز رسانه‌ها و دوستداران میراث فرهنگی وارد عمل شدند و به همت کسبه و سرقفلی داران عمارت جنانی بخشی از عمارت که مورد تخریب عمدی قرارگرفته بود بازسازی شد.

در همان ایام معاون میراث فرهنگی همدان وارد میدان شد و به مصاحبه در خصوص این بنا پرداخت و بابیان اینکه بر اساس ارزیابی کارشناسی از سوی میراث فرهنگی کشور بخش پشتی عمارت جنانی که فروریخته ارزش تاریخی ندارد و در این ساختمان تنها بخش جداره ورودی آن واجد ارزش است، گفت: بازسازی این عمارت به‌شرط  بازآفرینی جداره و عدم افزایش ارتفاع آن از ارتفاع فعلی بالا مانع است.

مالک طرح هتل سنتی را به معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی ارائه داده است

احمد ترابی بابیان اینکه پیشنهاد این مجموعه به مالک ابتدا حفظ بنا است و در این راستا طرح و مشاور آن به مالک معرفی‌شده است، گفت: مالک طرح هتل سنتی را به معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی ارائه داده و به علت اینکه جداره این بنادر حال ثبت ملی است میراث فرهنگی نمی‌تواند به علت تخریب عمدی از مالک شکایت کند و بر همین اساس عواقب هرگونه تخریب و سقوط ساختمان در خیابان شهدا به عهده مالک بوده و این موضوع به شهرداری همدان نیز اعلام‌شده است.

پس‌ازاین اتفاق و رسانه‌ای شدن موضوع یک‌بار دیگر وضعیت عمارت جنانی به کما رفت تا اینکه آبان ماه امسال باران تلنگری به مدیران میراث فرهنگی و مدیران شهرداری زد تا به‌صورت جدی موضوع مرمت بنا را در دستور کار قرار دهند.

همین اتفاق و ریزش بخشی از بنا مسئولان دست‌اندرکار را گرد هم آورد تا شاید با اتخاذ تصمیمی منطقی مانع تخریب این بنا که به‌نوعی شناسنامه خیابان شورین نیز به شمار می‌رود شوند.

حفظ عمارت جنانی بر عهده میراث فرهنگی است

شهردار همدان در این نشست بر لزوم حفظ عمارت جنانی تأکید کرد و بابیان اینکه بناهای قدیمی و باارزش شهر همدان باید حفظ شود، گفت: بر اساس قانون وظیفه حفظ عمارت جنانی بر عهده میراث فرهنگی است و ازآنجایی‌که این بنا مالک دارد شهرداری اجازه ورود به آن را ندارد.

عباس صوفی بابیان اینکه عمارت جنانی براثر سهل‌انگاری مالک از سال گذشته در معرض تخریب قرارگرفته و در بارش‌های اخیر نیز قسمتی از نمای داخلی این عمارت تخریب‌شده است، گفت: هر ساختمان قدیمی در شهر همدان که قابلیت نوسازی و بازسازی دارد باید حفظ شود.

تصمیم‌گیری دراین‌باره تنها بر عهده شهرداری نیست

وی بابیان اینکه عمارت جنانی مالک دارد و این موضوع اجازه دخل و تصرف را از شهرداری گرفته است، گفت: تصمیم‌گیری دراین‌باره تنها بر عهده شهرداری نیست.

عباس صوفی بابیان اینکه احتمال ریزش بخشی از نمای بیرونی و بروز حادثه جانی برای عابران و شهروندان در این محل وجود دارد، گفت: شهرداری علاوه بر ابلاغ‌نامه به مالک، با احتمال تاریخی بودن این عمارت، طی نامه‌ای به میراث فرهنگی خواستار استعلام و تعیین تکلیف وضعیت تاریخی این بناشده است.

وی در ادامه افزود: با توجه به اینکه حدود یک سال از این قضیه می‌گذرد، متأسفانه تاکنون اقدامی از سوی مالک و میراث فرهنگی در خصوص مرمت و یا رفع خطر صورت نگرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان نیز دراین‌باره بابیان اینکه عمارت جنانی در فهرست آثار تاریخی ثبت‌نشده اما بر اساس بررسی‌های صورت گرفته توسط کارشناس این سازمان، جداره عمارت واجد ارزش است و باید حفظ شود، گفت: در این خصوص بسته‌های تشویقی نظیر اهدای وام، ساخت اقامتگاه سنتی و هتل سنتی برای حفظ حقوق و منافع مالک به وی پیشنهادشده است.

مالک تمایل به تخریب عمارت دارد

علی مالمیر بابیان اینکه متأسفانه تاکنون اقدامی از سوی مالک صورت نگرفته است، گفت: طبق شواهد و گمانه‌زنی‌ها، مالک تمایل به تخریب عمارت دارد که باید دراین‌باره چاره‌اندیشی شود که با چه مدلی می‌توان با حفظ جداره عمارت، خطر احتمالی را رفع کرد.

مالمیر در ادامه افزود: اگر رفع خطر احتمالی منوط به تخریب جداره عمارت باشد، موظف به اجرای قانون هستیم.

این صحبت‌ها در حالی عنوان‌شده است که چندی قبل در جلسه  شهردار همدان و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان؛ مدیرکل و فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان از شهردار همدان درخواست کرد تعدادی از خانه‌های تاریخی همدان برای بهره‌برداری‌های مختلف در اختیار حوزه فرهنگ و هنر قرار بگیرد.

تبدیل خانه های تاریخی به خانه های فرهنگ و هنر

علیرضا درویش نژاد بابیان اینکه می‌توان از این خانه‌ها به‌عنوان محلی برای تشکیل انجمن‌های ادبی، ایجاد موزه‌ هنری و خانه شعر و موسیقی استفاده کرد، خواستار توجه شهردار همدان به این موضوع شد.

شهردار همدان نیز ضمن موافقت با این پیشنهاد، گفت: شهرداری همدان با تمام ظرفیت در حوزه برنامه‌های فرهنگ و هنری پای‌کار است.

آنچه مسلم است؛ بر اساس قانون حفظ جان اشخاص مقدم بر حفظ آثار تاریخی است و در این خصوص رفع خطر احتمالی در قسمت فرسوده جداره عمارت جنانی بیش‌ازپیش ضرورت دارد اما باید یادآور شد از سوی قانون‌گذار این رفع خطر همیشه مستلزم تخریب بنا نیست و درصورتی‌که نگهداری و حفظ بنا با تعمیر و مرمت امکان‌پذیر باشد باید با انجام اقدامات و عملیات کارشناسی و فنی از تخریب بنادر راستای رفع خطر احتمالی بهره برد