چالش‌های شهرسازی در شهرها به رییس‌جمهوری ارایه می‌شود

به گزارش پایگاه خبری عصر بازآفرینی ، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در جمع مدیران شهرسازی و معماری استان‌های سراسر کشور با تاکید بر اهمیت دادن به سه مقوله سکونت، فعالیت و حرکت، و با یادآوری این مطلب که پیش‌تر به عنوان معاون وزیر دفاع در شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران حضور می‌یافت، گفت: همواره در جلسات شورا از وضعیت شهرسازی کشور رنج می‌بردم. همواره مباحثی که در استان‌ها وجود دارد وقتی مراحل بررسی را در کمیته‌های شورای‌عالی طی می‌کند و آماده تصویب می‌شود، دچار عدم‌بالانس و عدم‌توافق است.  

وزیر راه و شهرسازی در همین رابطه افزود: یک بخش از عدم توافقات شامل محدودیت‌ها و آرزوهایی است که ما به لحاظ شهرسازی و معماری می‌خواهیم بر آن‌ها تاکید داشته باشیم و بخشی نیز واقعیت‌هایی هستند که در سرزمین وجود دارد و در استان ها و معمولا بیشتر شهرداری‌ها به آن می‌پردازند و بخشی هم وجود دارد که حکم حقوق مکتسبه است و به همین دلیل مورد تعارض قرار می‌گیرد. به همین دلیل ما می‌مانیم بین این تضادها که باید تلاش کنیم این عدم‌توافقات با منطقی صحیح به حداقل ممکن برسند.

اسلامی با اشاره به این مطلب که هر شهری فرهنگ و مقتضیات بومی خود را دارد، یادآور شد: عموما مشاورانی که طرح‌های جامع را تهیه می‌کنند، دقت های لازم را نسبت به واقعیات موجود ندارند و عموما طرح‌های تهیه شده فاقد کیفیت هستند. شاهد بوده‌ایم که در بسیاری از طرح‌ها، وضع موجود خوب بررسی نشده و پژوهش‌های کافی و وافی نیز در مورد سرنوشت آن جامعه صورت نگرفته است که باید این نقایص را برطرف کنیم.  

رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با تاکید بر اینکه تنها توجه به زمین و فضا در تهیه طرح‌ها مطرح نیست بلکه سرنوشت شهرها و شهروندان نیز در تهیه طرح‌ها موردتوجه است؛ توضیح داد: باید در تهیه طرح های جامع، بررسی، تصویب و ابلاغ آن تلاش کنیم تا طرح جامع تسهیل‌گر سرنوشت جامعه به مسیر مطلوب باشد. شاید ما توان تعیین سرنوشت مطلوب برای شهرها را به طور کامل نداشته باشیم اما می‌توانیم تسهیل کنیم تا ایجاد شرایط مطلوب عملی شود.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بسیاری از نابسامانی‌های فرهنگی و اجتماعی ما و بسیاری از نابسامانی‌های شهرسازی حتما ربط مستقیم به طرح‌های جامع (طرح‌های توسعه و عمران) دارد. حاشیه‌نشینی‌هایی که شکل می‌گیرد، محدودیت‌هایی که قائل می‌شویم و تعرضی که به اراضی کشاورزی و زراعی و همچنین واجد ارزش وارد می‌شود، اتفاقاتی که در طی سالیان در روستاها رخ داده است، عدم توجه به نیازهای اساسی روستاییان، اختلال در زندگی روستایی و تعرض به اراضی کشاورزی، زراعی و باغی که زمینه‌اش فراهم می‌شود، گواه این مدعاست.

اسلامی افزود: گذشته ما همواره پرفراز و نشیب بوده است. امروزه شهرهای ما به لحاظ شخصیت و به لحاظ تمدن‌های شهری از منطق شهرها که ریشه در تاریخ دارند، فاصله زیادی پیدا کرده و ساخت و سازهایی که صورت می‌گیرد نیز در روند بی‌هویت کردن شهرها تاثیر فراوانی دارد که باید برای بهبود وضعیت، گام‌های اساسی برداریم.

وزیر راه و شهرسازی به جلسه روز دوشنبه که با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری در وزارت راه و شهرسازی برگزار شد، اشاره کرد و گفت: در جلسه‌ای که خدمت آقای رییس جمهوری بودیم نیز به این موارد اشاره شد که هم سرمایه‌های ما به دلیل عدم کیفیت ساخت و ساز و همچنین قوانین شهرسازی و هم شهرسازی ما در حال از بین رفتن است که باید در اقدامی موثر در جهت بهبود وضعیت تصمیمات جامعی بگیریم.

اسلامی خاطرنشان کرد: از همان روزهای ورودم در مسئولیت جدید به اقای ایزدی اعلام کردم که باید مشخص کنیم چه سازمانی مسئول کنترل شهر و کنترل قوانین و ضوابط شهرسازی است. ضمانت اجرایی طرح‌های جامعی که توسط وزارت راه و شهرسازی و شورای‌عالی شهرسازی و معماری تهیه و ابلاغ می‌شود، چیست؟

وی خطاب به مدیران شهرسازی و معماری استان‌های سراسر کشور اعلام کرد: انتظار داریم، آسیب‌شناسی که توسط شما کارشناسان و متخصصان انجام می‌شود با تاکید بر رفع دغدغه‌های موجود باشد و نتیجه‌ای که حاصل می‌شود توان ایجاد تغییر رویکردهای بنیادین را داشته باشد.

اسلامی با اعلام اینکه جلساتی را با رییس جمهوری در مورد مباحث حمل و نقل و همچنین معماری و شهرسازی تشکیل می‌دهد، گفت: از شما مدیران معماری و شهرسازی انتظار دارم که در زمینه موضوعات مرتبط با شهرسازی و معماری و همچنین حمل و نقل در استان‌های خود بررسی و مطالعه همه جانبه‌ای انجام دهید تا بتوانیم بر اساس پژوهش‌های میدانی و مطالعات واقعی که توسط شما متخصصان حوزه شهرسازی و معماری کشور انجام می‌شود سخنی واحد و یکپارچه را برای ارایه مطالب به رئیس‌جمهوری داشته باشیم.

این مقام مسئول همچنین اعلام کرد: هر منطقه شهری باید متناسب با زیست بوم و تاریخ و فرهنگ خودش مطالعاتی داشته باشد. ما باید بتوانیم بگوییم که به لحاظ رویکرد جدید تا ۵۰ سال آینده برای تمدن‌سازی در حوزه معماری و شهرسازی چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم؟ همچنین، گذشته ما امروز ما را به این نقطه رسانده است و از اینجا به بعد به کجا می‌خواهیم برسیم؟

اسلامی ادامه داد: هم‌‌اکنون طرح مدیریت یکپارچه شهری و درآمد پایدارِ شهرداری‌ها در حال تبدیل شدن به قانون است، به همین دلیل باید از فرصت ایجاد شده نهایت بهره را ببریم و با آسیب‌شناسی‌های دقیقی که توسط شما مدیران معماری و شهرسازی انجام می‌شود، آسیب ها و دلایل آنها بررسی شوند و در عین حال با ارایه راهکارها، تعیین کنیم که مسئولیت کنترل شهر و شهرسازی با چه نهاد و سازمانی است.

وی افزود: باید بررسی کنیم که چرا طرح‌های جامع ما رعایت نمی‌شود و مداخله‌ها و عدم انطباق‌ها و مغایرت‌های اساسی ما در طرح‌های جامع به چه دلایلی رخ  می دهد و راهکارهای پایدار شامل چه مواردی است.

اطلاعات شهرسازی الکترونیکی می‌شوند

وزیر راه و شهرسازی در بخشی دیگر از سخنانش گفت: یک بار برای همیشه سیستم‌هایمان را الکترونیکی کنیم و دست از جزیره‌ای نگاه کردن برداریم و به مانند کشورهای پیشرفته همه اطلاعات موجود را نرم‌افزاری کنیم و با ‌نرم‌فزار، اطلاعات شهرها را استخراج و بارگذاری‌ها را مطابق با محاسبات نرم‌افزاری طراحی کنیم، نتایج و عوارضش را مشاهده کنیم و بالانس آن را به لحاظ تراکم، عرض معابر و سرانه‌هایی که می‌خواهیم اختصاص دهیم به صورت مکانیزه تعیین کنیم، همانطور که در شهرهای پیشرو در حال انجام است.

اسلامی ادامه داد: هر طرحی همان لحظه در نرم‌افزاری که اطلاعات شهرسازی در آن موجود است دریافت و در لحظه بالانس می‌شود و بلافاصله می‌توان تصمیم گرفت که چه کاری باید انجام شود و ملاحظات و محدودیت‌ها چیست. ما نیز از همین مدل ریاضی استفاده کنیم که در آن فرهنگ و معماری و شهرسازی با هم تلفیق شده است.

وزیر راه و شهرسازی گفت: پیشنهادم به طور مشخص این است که آسیب‌شناسی‌ها به صورت شهر به شهر انجام شود که این کار، کار بسیار بزرگ و طاقت‌فرسایی است اما در صورت انجام آن به صورت کارشناسی و دقیق به نتایج اثربخشی خواهیم رسید و آن اقدامات اثربخش می‌تواند راهنمایی باشد تا بعدها بتوانیم از تمامی ظرفیت‌ها برای ساماندهی به شهرهای سراسر کشور بهره ببریم.

اسلامی پیشنهاد فراخوان اجتماعی را برای انجام آسیب‌شناسی دقیق و همچنین بررسی راهکارهایی که در افق ۱۰ تا ۲۰ ساله می‌توان به اهداف آن دست یافت را داد و افزود: تاکید بر سه آیتم سکونت، فعالیت و حرکت در شهرهای را دارم همانگونه که طی برنامه اول خود به مجلس ارایه دادم.

این مقام مسئول بیان کرد: از فرصتی که چند سال است از ادغام وزارت راه و ترابری با مسکن و شهرسازی، ایجاد شده، استفاده کنیم و در جهت ارتقا بخشیدن به راه‌ها و همچنین شهرسازی گام برداریم و این دو مقوله مهم را به صورت یکپارچه ببینیم.

پیگیری رونق کسب و کار

وی ادامه داد: آقای آخوندی در زمان مسئولیت خود بر وزارت راه و شهرسازی بحث شهرسازی ریل پایه را مطرح کردند و بنده تاکید دارم که علاوه بر تعقیب آن سیاست باید تلاش کنیم تا کسب و کارها در این زمینه رونق پیدا کند.

اسلامی با اشاره به اینکه شهرهای سنتی و قدیمی شهرهای واجد زیبایی‌های بصری و مفهومی هستند، پرسشی را مطرح کرد و گفت: چه بلایی به سر ما و نظام برنامه‌ریزی ما آمده که باید همه چیز را پرهزینه‌تر انجام دهیم؟ چه شده که بافت‌های میانی و مرکزی شهرها تبدیل به بافت‌های ناکارآمد شده‌اند؟

وی ادامه داد: نشاط زندگی به فعالیت است. همچنین، حیات و زندگی شهرها نیز در گرو فعالیت و انجام آن است. تلفیق ایجاد فعالیت در شهرها همراه با فرهنگ و استعداد سرزمینی که همان طرح آمایش است زندگی شهروندان و شهرهای ما را شکل می‌دهد و به همین دلیل، ضرورت دارد که همه آنها را در کنار هم و به صورت یکپارچه ببینیم.

مساجد، کانون محله‌های شهری شوند

اسلامی تصریح کرد: باید به مانند سالیان گذشته مساجد کانون محله باشند. به همین دلیل نیر تاکید دارم برای آنکه مسکن‌های طیب و شهرهای فاخری داشته باشیم باید سه آیتمِ زندگی، حرکت و فعالیت را با هم ببینیم. باید در شهرها، سکونتگاه‌ها و محل فعالیت را در هم تنیده ببینیم، چرا باید آنها را از هم جدا کنیم؟ معتقدم نباید بین آنها خط بکشیم و تفکیک جغرافیایی قائل شویم.

وی رتبه‌بندی مهندسان مشاور و طرح ریزی برای ایجاد بازار کار و اشتغال را برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی این رشته از اهم موضوعاتی خواند که باید در دستورکار قرار بگیرد.

تاکید بر برهم تیندگی سیاست بازآفرینی و نظام شهرسازی

اسلامی همچنین افزود: در سیاست بازآفرینی‌شهری باید به این نکته توجه داشته باشیم که بازآفرینی شهری از شهرسازی جدا نیست. در حال حاضر، شهرهای ما از درون پوک و فرسوده شده‌اند که باید تلاش کنیم با اجرای صحیح سیاست بازآفرینی شهری، فرسودگی درون شهرها را از بین ببریم.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: نباید مانع شویم که بافت‌های واجد ارزش که دچار فرسودگی هستند، بهسازی شوند و در عین حال باید در بافت‌های فاقد ارزش که دچار فرسودگی و ناکارآمدی هستند نوسازی انجام شود.

این مفام مسئول تصریح کرد: بافت شهری‌مان را با ساز و کار زندگی امروز اصلاح و تلاش کنیم تا هیاهوی صنعتی امروز را به آن ندهیم و ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی محلات را نیز حفظ کنیم.

پیشنهاد ایجاد ضابطه‌ای در قوانین نظام مهندسی

وزیر راه و شهرسازی همچنین در ادامه سخنان خود به ایجاد مسئولیت کنترل شهرسازی تاکید کرد و گفت: پیشنهاد می‌کنم ضابطه‌ای را به قوانین سازمان‌های نظام مهندسی اضافه کنیم که مهندسان ناظر در صورت تخلف شهرداری، پروانه اشتغال خود را به پروژه های ساخت و ساز دارای مشکل و تخلف، اختصاص ندهند و تنها ساخت و سازهای مجاز و مطابق قوانین را بپذیرند.

اسلامی تاکید کرد: کنترل شهرسازی، کنترل نقشه و کنترل ساختمان باید با هم هم‌راستا و هم‌گرا باشد و یک منطق را دنبال کند. باید به سمتی برویم که مانند کشورهای توسعهیافته که تغییر کاربری را در قوانین و اجرای قوانین به هیچ عنوان نمی‌پذیرند، به سمت اصلاحات بنیادین در اجرا و عمل گام برداریم.