پیچ و خم های ساخت و ساز در بافت فرسوده

به گزارش عصر بازآفرینی به نقل از ایرنا، وجود بافت های فرسوده و ناکارآمد را باید به عنوان یکی از معضلات جدی و مهم بسیاری از شهرها و به مثابه زخمی بر سیمای شهری دانست که نوسازی آن نیازمند صرف هزینه های گزاف و قابل توجهی است.
شهروندان ساکن در بافت های فرسوده در دریافت خدمات شهری دچار مشکل و تنگنا هستند چرا که اجرای طرح های زیرساختی مورد نیاز در این مناطق توسط دستگاه های اجرایی، خدمات رسان و شهرداری ها با محدودیت ها و موانع زیادی روبروست.
علاوه بر منازل مسکونی دچار مشکلات سازه ای، خیلی از زیرساخت های موجود در این مناطق مانند لوله های آب و برق و ...نیز قدیمی و نیازمند اصلاح و نوسازی هستند که بر مشکلات مربوط به این مناطق افزوده است، البته دولت برای حل این مشکلات بخشی اعتبارات طرح بازآفرینی مناطق ناکارآمد شهری را به این موضوع اختصاص داده است.
دولت همچنین تسهیلاتی را برای نوسازی واحدهای مسکونی موجود در بافت های فرسوده در نظر گرفته است اما با توجه به حجم بالا و قابل توجه خانه های موجود در این بافت و محدودیت های اعتباری و تسهیلاتی و ارزش افزوده کم تر مربوط به این مناطق نسبت به دیگر نقاط شهری به نظر می رسد مدت زمان طولانی برای نوسازی این دسته از واحدها نیاز باشد و باید راهکارها، خلاقیت ها و روش های دیگری را نیز در این حوزه در نظر گرفت.
نوسازی بافت فرسوده البته با ظرافت ها و حساسیت های خاص خود نیز همراه است و باید به گونه ای دنبال شود که آسیبی به هویت تاریخی و فرهنگی شهرها و بافت تاریخی موجود در آنها وارد نسازد.
به دلیل کنار هم بودن بافت تاریخی و فرسوده در قزوین، مشکلات نوسازی بافت فرسوده در این شهر بیش از دیگر نقاط و شهرهاست.

**مشکل نوسازی در بافت فرسوده قزوین به دلیل درهم تنیدگی با بافت تاریخی
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین در گفت و گو با ایرنا گفت: تلفیق بافت فرسوده در قزوین با بافت تاریخی، امور مربوط به ساخت و ساز در این مناطق را با مشکلات و محدودیت های خاصی روبرو کرده است.
علی فرخزاد در این خصوص توضیح داد: بخش زیادی از بافت فرسوده قزوین با بافت تاریخی آن ادغام شده است و به دلیل محدودیت های ساخت و ساز از جمله در بخش تراکم ساختمانی در بافت های تاریخی و ضوابط مربوط به این حوزه، افراد انگیزه لازم را برای نوسازی در این مناطق ندارند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین گفت: هزینه های ساخت و ساز در بافت فرسوده و تاریخی قزوین از آنجا که خاک موجود در این مناطق سست بوده و نیاز به مقاوم سازی بیشتری نسبت به دیگر مناطق دارد بالاتر است و این موضوع نیز در کم انگیزگی برای ساخت و ساز در این مناطق مزید علت شده است.
وی با اشاره به شکستگی هر ساله چندین مورد لوله آب در بافت فرسوده قزوین و ایجاد خسارات به واحدهای مسکونی، اظهار داشت: باید اذعان کرد مشکلات مطرح شده از ضرورت نوسازی بافت فرسوده نمی کاهد.
فرخزاد افزایش قیمت مصالح ساختمانی را نیز یکی از مشکلات پیش رو برای نوسازی بافت فرسوده عنوان کرد و گفت: دیدگاه میراثی که بر لزوم حفظ بافت های تاریخی و همچنین مقاوم سازی تاکید دارد کار نوسازی در بافت فرسوده قزوین را با پیچیدگی های خاصی روبرو کرده است و باید ادغان کرد هزینه های مقاوم سازی خانه های این مناطق معادل ساخت مجدد و نوسازی آنها و گاه حتی بیشتر است.
این مسئول گفت: از آنجا که ضوابط مربوط ساخت و ساز در بافت تاریخی با بافت فرسوده از یکدیگر تفکیک نشده و در شهر قزوین نیز به شکل توامان این 2 بافت در هم تنیده شده اند نیاز است تا تدبیری در این خصوص اندیشیده شود که البته موارد و نیازها و پیشنهادات خود را با توجه به اینکه تصمیم گیری ها در این حوزه به شکل ملی انجام و پیگیری می شوند، به شورای عالی معماری و شهرسازی منعکس کرده ایم.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین گفت: محدودیت های ساخت و ساز از جمله در بخش تراکم در بافت تاریخی و فرسوده قزوین موجب شده است تا بعضی ساکنان این محلات که دارای محله هایی با هویت خاص فرهنگی هستند به دیگر نقاط شهر کوچ کرده و با ورود افراد جدید و غیربومی شاهد بروز مشکلات اجتماعی در این مناطق باشیم

**لزوم بازنگری در سیاست های مربوط به ساخت و ساز در بافت فرسوده
عبدالصمد سلطانیه، رئیس انجمن انبوه سازان قزوین نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: سیاست های مربوط به ساخت و ساز در بافت های فرسوده نیازمند بازنگری و تجدید نظر هستند چرا که در شرایط فعلی انگیزه و رغبت کافی برای ساخت و ساز در این مناطق وجود ندارد.
این فعال حوزه مسکن گفت: با توجه به شرایط فعلی بخش خصوصی (انبوه سازان) انگیزه چندانی برای سرمایه گذاری در بافت فرسوده ندارند چرا که ارزش افزوده ساخت و ساز مربوط به این نقاط در مقایسه با دیگر محلات شهری کم تر است.
سلطانیه ادامه داد: تسهیلات در نظر گرفته شده برای بافت های فرسوده شاید هزینه های ساخت و ساز را پوشش دهد اما باید برای انگیزه بخشی به نوسازی واحدهای مسکونی در این حوزه سود بانکی کاهش و مدت زمان بازپرداخت اقساط تسهیلات بیشتر شود چرا که با این شرایط خیلی از سازندگان در این خصوص دچار مشکل هستند.
رئیس انجمن انبوه سازان قزوین گفت: اگر خواهان حذف بافت های فرسوده از شهرها هستیم، باید سوبسیدها و امتیازات دولت به سازندگان مسکن در بافت فرسوده بیشترو متنوع تر شود.
وی، ریزدانگی و چندمالکی را از بزرگترین مشکلات مربوط به حوزه نوسازی بافت فرسوده عنوان کرد و گفت: این موضوع معضل بزرگی پیش روی برنامه ریزان و تصمیم سازان در حوزه مسکن قرار داده است که باید تدبیر خاصی برای آن اندیشید.

** آسیب پذیری بالای بافت فرسوده در برابر حوادث غیرمترقبه
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین نیز در گفت و گو با ایرنا به آسیب پذیری بالای بافت فرسوده حین حوادث غیرمترقبه پرداخت و با ضرورت نوسازی و بهسازی زیرساخت ها و خانه ها در این نقاط، گفت: با توجه به معابر کم عرض و باریک، مشکلات زیادی در مواقع بحرانی برای امدادرسانی در بافت فرسوده وجود دارد.
قدرت الله مهدیخانی افزود: نوسازی بافت فرسوده می تواند آسیب پذیری شهرها مقابل بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله را کاهش دهد.
این مسئول به حوادث گاه و بیگاه نظیر نشست زمین بر اثر فرسوده بودن شبکه انتقال آب و سست بودن خاک و نامناسب بودن سطح ایمنی واحدهای مسکونی در مناطق جنوب شهر قزوین اشاره کرد و گفت: نوسازی تاسیسات و زیرساخت های خدماتی موجود در بافت فرسوده از جمله اهداف طرح بازآفرینی شهری است که این مهم می تواند در کاهش حوادث غیرمترقبه و مدیریت بهتر بحران کمک کند.
وی اظهار داشت: نوسازی بافت های فرسوده و بهبود شرایط زندگی و افزایش کیفیت آن در این مناطق حتی می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی نیز منجر شود.

** ارایه 2144 فقره تسهیلات نوسازی بافت فرسوده در قزوین
مدیرکل راه و شهرسازی قزوین نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: برای سال جاری ارایه 2 هزار و 144 فقره تسهیلات مربوط به نوسازی بافت فرسوده به متقاضیان در استان قزوین در نظرگرفته شده است.
مسعود حق لطفی با بیان اینکه میزان تسهیلات در نظر گرفته شده در این بخش به ازای هر واحد مسکونی 400 میلیون ریال با سود 9 درصد و مدت بازپرداخت هشت ساله است،اظهار داشت: این تسهیلات تا سقف 900 میلیون ریال نیز قابل افزایش است به این صورت که در صورت درخواست متقاضیان 500 میلیون ریال تسهیلات مرحله دوم با نرخ سود 18 درصد از سوی بانک عامل اختصاص پیدا می کند.
وی با بیان اینکه این تسهیلات برای متقاضیان عادی و انبوه سازان در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: اگر متقاضیان خواهان دریافت تسهیلات مرحله دوم بافت فرسوده باشند با احتساب تسهیلات مرحله اول، سود بازپرداخت مجموع تسهیلات آنها 13 درصد محسوب می شود.

** نبود انگیزه قوی برای ساخت و ساز در بافت های فرسوده
مدیرکل راه و شهرسازی قزوین گفت: البته به نظر می رسد با توجه وضعیت قیمت مسکن تسهیلات یاد شده انگیزه قوی برای مسکن سازان در بافت فرسوده ایجاد نمی کند، البته افزایش رقم تسهیلات در مرحله دوم تا 900 میلیون ریال اتفاق خوبی است که باید منتظر بازخوردهای آن باشیم.
این مسئول گفت: تسهیلاتی نیز در قالب رهن به ازای هر واحد مسکونی در بافت فرسوده به میزان 150 میلیون ریال با سود 18 درصد در نظر گرفته شده تا شرایط ساخت و ساز را برای مالکان تسهیل کند.
وی یادآور شد: در سال های اخیر از محل تسهیلات یاد شده سالانه بین 300 تا 500 واحد بافت فرسوده در استان قزوین نوسازی شده است.
حق لطفی با بیان اینکه استان قزوین دارای بیش از 1200 هکتار بافت فرسوده است که نزدیک به نیمی از این رقم در مرکز استان قرار دارد،اظهار داشت: شهر قزوین دارای 534 هکتار بافت فرسوده است.
این مسئول گفت: به طور متوسط در هر هکتار بافت فرسوده بین 30 تا 100 واحد مسکونی وجود دارد و برای ساخت هر 4 تا 5 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده باید حدود 20 هزار میلیارد ریال اعتبار صرف شود.
مدیرکل راه و شهرسازی قزوین با اشاره به ضرورت نوسازی واحدهای مسکونی موجود در بافت فرسوده،گفت: در کنار عدم تاب آوری باید از ریزدانگی، ناپایداری و امکان عدم نفوذ به عنوان سه مولفه و ویژگی عمده این چنین واحدهایی یاد کرد.
وی به مشکلات خدمات رسانی به بافت فرسوده نیز اشاره کرد و اظهار داشت: در بافت فرسوده امکان خدمات دهی شهری به شهروندان کاهش می یابد و همچنین در مواقع بحرانی از جمله بروز بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله آسیب پذیری واحدهای مسکونی موجود در این مناطق بالاست.
مدیرکل راه و شهرسازی قزوین در ادامه با اشاره به اجرای طرح بازآفرینی محلات ناکارآمد شهری،گفت: اجرای این طرح که البته با خود علاوه بر اهداف اقتصادی، اهداف فرهنگی و اجتماعی را نیز دنبال می کند، به کاهش بافت فرسوده در شهرها کمک می کند.
حق لطفی در ادامه به اختصاص 340 میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی به استان قزوین در سال جاری برای پیشبرد و اجرای طرح بازآفرینی شهری اشاره کرد و گفت: این اعتبارات بین دستگاه هایی چون شهرداری ها، شرکت توزیع برق، آبفا، مخابرات و راه و شهرسازی تقسیم می شود.
این مسئول با بیان اینکه اعتبارات طرح بازآفرینی شهری بهبود زیرساخت های 15 محله را از جمله در شهرهای قزوین، الوندتاکستان و آوج را دنبال می کند،گفت: این اعتبارات صرف اصلاح، بهسازی و نوسازی زیرساخت های شهری می شود و در بهسازی بافت فرسوده نقش مهمی ایفا می کند.